استراتژی شماره 1: توسعه زنجیره معدن و صنایع معدنی با رویکرد توسعه پایدار
تاکتیک 1-1- ایجاد بسترها و زیرساختهای مورد نیاز زنجیره معدن و صنایع معدنی با رویکرد توسعه پایدار، با مشارکت بخش خصوصی و دولتی
برق، آب، گاز، جاده، ریل، بندر و .... از جمله زیرساختهای مورد نیاز جهت احداث و بهره برداری از یک واحد معدنی یا صنعتی میباشد. تامین زیرساختهای مناطق ویژه و ایجاد زیربناهای لازم در معادن بزرگ و مناطق معدنی از جمله اقدامات مهمی است که ایمیدرو در راستای ایجاد بسترها و زیرساختهای مورد نیاز زنجیره معدن و صنایع معدنی انجام می دهد. با عنایت به رویکرد توسعه پایدار که ضمن توجه به حقوق نسلهای آینده، توسعه را از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی و به طور هماهنگ و یکپارچه دنبال میکند، تامین بسترها و زیرساختها، نیازمند رعایت اصول، الزامات و ارزشهای مشخصی می باشد. به منظور استفاده بهینه از منابع موجود، مشارکت با بخش خصوصی به منظور سرمایه گذاری در اجرای طرحهای توسعه و مشارکت با بخش دولتی به منظور تسریع در تحقق وجوه مشترک ماموریت ها یک ضرورت می باشد.
تاکتیک 2-1 - توسعه معادن و صنایع معدنی با رویکرد توسعه پایدار و مشارکت بخش خصوصی، بر اساس فناوریهای نوین قابل دسترس
در تکمیل زنجیره تامین و توسعه زنجیره ارزش معادن و صنایع معدنی کشور، ضمن جلب مشارکت و سرمایه بخش خصوصی، سعی می گردد از دانش و فناوریهای روز دنیا که دسترسی به آنها با توجه به محدودیتهای بینالمللی و تحریمها امکان پذیر است، استفاده گردد و در تعریف طرحهای توسعه، با توجه به وابستگی بخشهای مختلفی از صنایع کشور به محصولات معدن و صنایع معدنی، علاوه بر نیازهای بخش معدن و صنایع معدنی، به تامین نیازهای آن بخشها نیز توجه می گردد.
تاکتیک1-3-توسعه اکتشافات هدفمند در راستای کشف کانی های اولویت دار، با رویکرد توسعه پایدار
با عنایت به نیازهای حال و آینده به مواد و محصولات معدنی در داخل و خارج کشور و محدود بودن منابع، اولویتهای اکتشافی با هدف تامین نیاز داخل و صادرات انجام خواهد شد.
تاکتیک1-4-ترویج رویکردهای سیستمی و فرآیندی و گسترش نظامهای مدیریتی در حوزههای اکتشاف، استخراج، فرآوری و صنایع معدنی، در راستای توسعه پایدار
فرهنگ سازی، آموزش، مشاوره، برگزاری همایشها، جوایز کیفیت و تعالی و ... از جمله اقداماتی است که میتوان برای ترویج سیستمهای مدیریتی انجام داد. این تاکتیک موجب ارتقاء کیفی و بهبود فرایندها و سیستمهای زنجیره معدن و صنایع معدنی در راستای توسعه پایدار خواهد شد.
امروزه کشورهای صنعتی و توسعه یافته دنیا از طریق استانداردسازی و یکپارچهسازی فرایندهای مدیریتی و سیستمی در صدد بهینهسازی منابع و سرمایهگذاریها و همچنین کاهش هزینهها هستند، چهبسا پیشرفت در استانداردسازی باعـث شده که دنیا را همسو و نیازمند خود سازند. (دی ورایس، 1389)
تاکتیک1-5- مسئولیت پذیری اجتماعی در راستای ماموریت سازمان، با رعایت قوانین و مقررات
مسئولیت اجتماعی تعهدی است که سازمان نسبت به جامعه، ذینفعان و محیط زیست دارد. آلوده نکردن محیط زیست ، محرومیت زدایی و توسعه پایدار صنایع و معادن کشور مصادیقی از مسئولیتهای اجتماعی سازمان میباشد.
آلوده نکردن، تبعیض قائل نشدن، انجام ندادن کارهای غیر اخلاقی و مطلع کردن مصرف کننده از کیفیت محصولات و مشارکت مثبت در زندگی افراد و سازمانها در سه بعد مسئولیت اجتماعی دارند : بعد اقتصادی، اخلاقی و حقوقی.توجه به مسئولیت اجتماعی به خصوص در مناطق کمتر توسعه یافته و انجام آن، هم به نفع سازمان است و هم به نفع جامعه به عبارت دیگر استراتژی انجام مسئولیت اجتماعی یک استراتژی بهره مند از برد دو طرفه است.
تاکتیک1-6- نهادینه سازی و استقرار الزامات زیست محیطی و پیاده سازی تکنولوژی های پاک
قوانین و مقررات مدون و روشنی در مباحث زیست محیطی معادن وجود دارند و تلاش برای بهبود مدیریت زیست محیطی و استفاده از تکنولوژی های پاک می تواند در پایداری معادن مؤثر باشد. تلاش برای تدوین استانداردهای معدنکاری سبز متناسب با استانداردهای جهانی و برنامه ریزی برای دستیابی به این استانداردها مهم و ضروری است.
تاکتیک 1-7- طراحی و ایجاد ساز وکارهای عملیاتی در خصوص رفع معارضات سرزمینی
معارضات سرزمینی یکی از عواملی است که باعث به تاخیر افتادن طرحهای توسعهای می شود. شفاف نمودن مالکیت زمین، فرهنگسازی و جلسات توجیهی از جمله اقداماتی است که می توان برای رفع تعارضات و تسریع طرحهای توسعه ای در نظر گرفت.
تاکتیک 1-8- ایجاد محیط کار سالم و ایمن منطبق با قوانین و مقررات و الزامات ایمنی و بهداشت
عدم رعایت الزامات ایمنی و بهداشت باعث ایجاد هزینه ها و خسارات جبران ناپذیری از جمله انفجار معادن، فوت و یا معلولیت منابع انسانی، از بین رفتن روحیه و بی انگیزشی کارکنان، تعطیلی کوتاه مدت یا میان مدت و .... خواهد داشت. ایمنی و بهداشت به عنوان یک نیاز عملیاتی و جدی متناسب با نیازهای معادن و صنایع معدنی، تعهدات و الزامات بین المللی و در راستای توسعه پایدار، صیانت از سرمایه های انسانی و سایر ذینفعان (پیمانکاران، مشاوران، مشتریان، همسایگان و ...)، و تبدیل شدن به یک الگوی پیشرو موضوعی اساسی برای ایمیدرو است.
تاکتیک 1-9- ایجاد توازن در زنجیره فلزات اساسی کشور با توجه به طرحهای جامع
ایجاد توازن در زنجیره تامین و ارزش فلزات اساسی کشور، از جمله اقداماتی است که باعث استفاده بهینه از منابع و امکانات در راستای ارزش آفرینی، تامین نیازها و نقش آفرینی بخش معدن و صنایع معدنی کشور در اقتصاد ملی می گردد. طراحی و اجرایی نمودن طرحهای جامع فلزات اساسی کشور و صدور مجوزها بر مبنای طرحهای جامع مصوب، مهمترین اقدامات در این مسیر می باشد.
تاکتیک 1-10- توسعه توان تحقیقاتی و آزمایشگاهی در راستای توسعه پایدار بخش معدن و صنایع معدنی
توسعه توان تحقیقاتی و آزمایشگاهی، از جمله اقداماتی است که موجب ارتقاء کیفی فرایندها و محصولات معدنی شده و امکان بومی سازی و ساخت داخل را افزایش خواهد داد. برای نیل به اهدافی همچون توسعه ساخت تجهیزات، اکتشاف در عمق و بصورت دقیق، ارتقای بهرهوری در استخراج و فرآوری مواد معدنی و حل چالشهای اساسی از جمله همچون کمبود آب، فرآوری پسماندها و باطلهها و... توسعه توان تحقیقاتی و آزمایشگاهی، امری ضروری به نظر میرسد.
استراتژی شماره 2: بهینه سازی و ارتقاء توان مقابله با تهدیدها و ریسکهای محیطی
تاکتیک 1-2- برقراری، تقویت و ترویج نظام مدیریت ریسک در زنجیره معدن و صنایع معدنی به منظور شناسایی ریسکها و فرصتهای محیطی و انجام اقدامات مقتضی
مدیریت ریسک فرآیندی است که لازم است در هسته مرکزی مدیریت استراتژیک ایمیدرو قرار گیرد تا از طریق آن بطور منظم ریسکهای نهفته در فعالیتها و کسب و کارهای سازمان مورد ملاحظه و پایش قرار گیرند. مدیریت مناسب ریسک بر تبیین و پاسخ به این ریسکها متمرکز است و هدف آن افزایش بازدهی کسب و کار و دستیابی به اهداف و کاهش احتمال شکست در تحقق برنامههای سازمان است. مدیریت ریسک باید بطور سیستماتیک تمام ریسکهای حاصل از فعالیتهای گذشته، جاری و به ویژه آینده سازمان را تحت پوشش قرار دهد و از طریق یک خط مشی مؤثر با فرهنگ سازمان ادغام شده و توسط مدیریت ارشد سازمان راهبری گردد. اگر چه مفهوم مدیریت ریسک در ایمیدرو امر شناخته شدهای است. لازم است تا برای برقراری، تقویت و ترویج آن در زنجیره تامین و زنجیره ارزش ایمیدرو اقدامات مقتضی صورت گیرد تا ضمن شناسایی و تعدیل ریسکهای منفی (تهدیدها)، ریسکهای مثبت (فرصتها) را نیز شناسایی و تقویت نماید تا علاوه بر ایجاد ارزش افزوده برای ذینفعان، زمینه مناسب برای بهرهبرداری و تخصیص کارآمدتر سرمایهها و منابع آنها را فراهم نماید.
تاکتیک 2-2- عارضه یابی و مربیگری مسأله محور به منظور ریشه یابی و بهبود مشکلات زنجیره معدن و صنایع معدنی
ایمیدرو به عنوان یک سازمان توسعهای و بازوی وزارت صنعت معدن و تجارت ، نقش کلیدی در عارضه یابی ، بهبود و توسعه زنجیره معدن و صنایع معدنی عهده دار است. تعامل با بخش خصوصی و فعالان بخش معدن و صنایع معدنی از یک طرف و ارتباط با وزارت صمت و دیگر دستگاههای بالادست از طرف دیگر، جایگاه ویژهای را برای سازمان ایجاد نموده که ضمن شناسایی و ریشه یابی مشکلات ، ابزارهای لازم برای حمایت و تاثیرگذاری در سیاستها به منظور رفع موانع موجود را فراهم نموده است.
تاکتیک 2-3- بومی سازی، ساخت داخل و به کارگیری دانش و فناوری مورد نیاز در بخش معدن و صنایع معدنی
یکی از روشهای مقابله با تحریمها و محدودیتهای بین المللی، افزایش توان داخلی جهت ساخت ماشین آلات، تجهیزات و قطعات مورد نیاز در داخل و به کارگیری دانش و فناوریهای نوین می باشد. بومی سازی و ساخت داخل در بخش معدن و صنایع معدنی ضمن کاهش وابستگی این بخش به دیگر کشورها، موجب رشد و یادگیری و توسعه دانش و فناوری در کشور خواهد شد.
تاکتیک 2-4- مدیریت بهینه واحدهای زیرمجموعه با هدف حداکثرسازی ارزش آفرینی
ایمیدرو بعنوان یک هلدینگ نقش مهمی در ارزش آفرینی واحدهای تحت پوشش برعهده دارد. تدوین و ابلاغ استراتژیها و سیاستها، نظارت بر برنامه ها و عملکرد واحدهای تابعه همچنین انجام اقدامات حمایتی به منظور رفع موانع و مشکلات جاری و پیش رو، از جمله کارهایی است که ایمیدرو برای واحدهای تابعه انجام می دهد. با عنایت به اینکه منابع مالی مورد نیاز برای طرحهای توسعه از جذب سرمایه های بخش خصوصی و درصدی از سود حاصل از فعالیت واحدهای تابعه ناشی می شود، حداکثر سازی ارزش آفرینی و مدیریت بهینه واحدهای تابعه و هدایت آن واحدها به سمت سودآوری بیشتر، از جمله اقداماتی است که ایمیدرو در نقش مادر تخصصی خود برای واحدهای تابعه انجام می دهد.
تاکتیک 2-5- بسترسازی به منظور ارتقاء بهره وری و بهره برداری بهینه از معادن و صنایع معدنی
هدف از بهره وری، عبارت است از استفاده بهینه از منابع برای رسیدن به اهداف و خروجیهای مورد انتظار. در این تعریف منابع شامل همه منابعی که برای مدیران قابل دسترسی هستند (اعم از نیروی انسانی، سرمایه، مواد خام تولیدی، زمان، علم و فنّاوری های نوین و...) است. بهبود بهره وری، می تواند در نتیجه عواملی مانند: مدیریت بهتر منابع تولید (شامل تخصیص بهینه منابع و استفاده بهتر از منابع و امکانات موجود)، توسعه سرمایه انسانی (شامل ارتقای سطح بهداشت و سلامت و افزایش سطح آموزش و مهارت نیروی کار)، افزایش انگیزه نیروی انسانی برای کار بیشتر و بهتر، اصلاح ساختار سِنّی و جنسی و شغلی نیروی کار، خلّاقیت و نوآوری و پیشرفت فنّاوری، رخ دهد.
محدود بودن منابع سازمانی، هزینه های مصرف انرژی، تخصصی شدن فعالیت ها و وجود رقبای پرقدرت موجب شده که بهره وری به صورت یک فرآیند مستمر، دائما در حال ارتقا باشد و همواره سعی می شود مسیر ارتقای آن برای مدیران و کارکنان سازمان مشخص و بسترسازی های لازم جهت استقرار چرخه آن مهیا گردد.
تاکتیک 2-6- توانمندسازی مشاوران و پیمانکاران بخش معدن و صنایع معدنی
با عنایت به نقش مشاوران و پیمانکاران در هدایت و اجرای طرحها و پروژه های بخش معدن و صنایع معدنی، کیفیت و توانمندی ایشان نقش مهمی در توسعه بخش خواهد داشت. هر چه مشاوران و پیمانکاران فعال در بخش معدن و صنایع معدنی از نظر دانش، تخصص، تجربه، فناوری و امکانات قویتر باشند کمک بیشتری به توسعه این بخش خواهند نمود.
شناسایی مشکلات و محدودیتهای مشاوران و پیمانکاران بخش معدن و صنایع معدنی و انجام اقدامات حمایتی و توانمندسازی برای ایشان در حوزه معدن و صنایعی معدنی، یکی از تاکتیکهای ایمیدرو برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی محسوب می گردد.
تاکتیک 2-7- توسعه سرمایه های انسانی بخش معادن و صنایع معدنی
با توجه به محدودیتهای بین المللی در دسترسی شرکتها به دانش و فناوری روز ، تامین مواد اولیه، قطعات، ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز، همچنین با عنایت به نقش بخش معدن و صنایع معدنی در تامین مواد اولیه مورد نیاز دیگر صنایع کشور نقش سرمایه های انسانی در رفع مشکلات و موانع، بکارگیری دانش و فناوری از طریق تحقیق، توسعه ، بومی سازی و ساخت داخل از هر دوره دیگری مهمتر شده است. لذا توسعه سرمایه های انسانی بخش معدن و صنایع معدنی بعنوان تاکتیکی برای رشد و بالندگی این بخش و کمک به سایر بخشهای کشور در نظر گرفته شده است.
منابعانسانی به عنوان یکی از حیاتیترین و در عین حال آسیبپذیرترین منابع مورد نیاز برای تحقق اهداف سازمان محسوب میشود. ایمیدرو برای تحقق مأموریت و پیشبرد اهداف خود نیازمند تامین منابعانسانی مورد نیاز خود است. به همین منظور، علاوه بر جذب نیروهای جوان متخصص، لازم است برای حفظ و ارتقای نیروهای موجود و توانمندسازی همه جانبه آنها، با برگزاری دورههای آموزشی تخصصی و کاربردی مورد نیاز از یک سو و پیادهسازی نظامهای انگیزشی اثربخش از سوی دیگر، ضمن افزایش رضایت شغلی کارکنان فعلی، شرایط مناسب برای افزایش وفاداری و ماندگاری آنها را فراهم آورد.
استراتژی شماره 3 : تامین و استفاده بهینه از منابع مالی جهت توسعه سرمایه گذاری
تاکتیک 3-1- استفاده اهرمی از دانش مالی در بهینهسازی سبد سرمایهگذاری
شاید تعداد بسیار اندکی بدانند که انقلاب نفت و گاز شیل در آمریکا و دنیا که باعث کاهش قیمتها و تبدیل ایالات متحده از وارد کننده نفت و گاز به صادر کننده هر دو ماده (بویژه گاز) شده است. بیش از آنکه معلول پیشرفت تکنولوژی و نوآوریهای عملیاتی باشد، مدیون یکی از مفاهیم بسیار مدرن دانش مالی (نظریه OPTION و زیرمجموعه آن real option، نظریهای است که حدود 20 سال پیش جایزه نوبل اقتصاد را به خود اختصاص داد. دانش مالی و نوآوریهای رخداده در آن به حدی رسیده است که این دانش از یک ابزار مکمل و دارای نقش منفعل به سمت ایفای نقش فعال (در راهبری کسب و کارها) حرکت نموده است. بنابراین بیراه نخواهد بود اگر ایمیدرو نیز مسیر توسعه خود را بر مبنای رهنمودهای مهندسی مالی و مفاهیم بنیادین این دانش طراحی نماید. (اگر دانش مالی و مهندسی مالی در یکی از حوزههای استخراج منابع زیرزمینی (نفت و گاز) چنین خوش درخشیده است، در سایر حوزههای این صنعت نیز میتوان حضوری اثربخش داشته باشد.
تاکتیک 3-2-تأمین مالی پروژهها و طرحهای بزرگ ایمیدرو و تسهیلگری در تأمین مالی طرحهای بخش خصوصی
بستهبندی پروژهها و طرحها (project bundling) و استفاده از آن برای متعادل کردن ریسک/بازده/ابعاد طرح با فرصتها و امکانات قابل دسترس
در اینجا ایمیدور رهبری فرایندی را بر عهده میگیرد که در آن چند پروژه زنجیره معدن (که الزاماً در یک بخش خاص تعریفنشدهاند و یا به هم مرتبط نیستند) را بهنوعی در قالب یک کلیت واحد جهت تأمینمالی به بازارهای مالی داخلی و بینالملل عرضه میکند
مهمترین دلایل بستهبندی پروژهها:
- متنوع سازی و تسهیم ریسکهای مرتبط با عدم تحقق کامل درآمدها
- توجیهپذیر شدن تشکیل سندیکاهای بانکی بینالمللی بهمنظور اجرای طرحهای تأمینمالی
- کنار هم قرار دادن پروژههای دارای مزیت اقتصادی متفاوت
- اطمینان از تحقق بهموقع پروژههای ذاتاً مرتبط با یکدیگر (تأمینمالی یکپارچه در طول زنجیره)
- تبدیل پروژههای موجود به مگاپروژه و ایجاد انگیزه در شرکتها و سندیکاهای بزرگ بینالمللی فعال، جهت ورود به ایران
- دستیابی به صرفهجویی مقیاس هنگام عرضه پروژه به شرکتها و یا سندیکاهای بزرگ پیمانکاری
تاکتیک 3-3- ایجاد پلتفرمهای تأمینمالی جمعی استارتآپهای حوزه معدن و صنایع معدنی (از جمله استارتآپهای حوزه ساخت ماشینآلات و قطعات) مستقلا و با همکاری سازمان بورس (صندوق جسورانه، پلتفرمهای سایبری، پلتفرمهای فرابورس و...)
تأمینمالی بزرگترین معمای واحدهای اقتصادی در جهان و بخصوص ایران است. در بحث استارتآپها و سرمایهگذاریهای جسورانه و پرریسک، این مسأله بشدت بسیار بیشتری خودنمایی میکند. تأمینمالی مهمترین فاکتور در ایجاد اکوسیستمهای استارتآپی است. لذا، ایجاد پلتفرمهای تخصصی در حوزه تأمینمالی طرحهای سرمایهگذاری ریسکپذیر حوزه معدن و صنایع معدنی مهمتر از توان مدیریتی و تخصصی تأسیس، مدیریت و توانمندسازی استارتآپها است.
ایجاد این پلتفرمها به ایمیدرو کمک میکند، بدون درگیری مستقیم در بسیاری طرحهای سرمایهگذاری انتفاعی و حیاتی در این صنعت، عملا محوریت این فعالیتها را در سطح کشور بدست گرفته و توان خود در سیاستگذاری، جهتدهی و توسعه صنعت را افزایش دهد.
ایمیدور با توجه به عظمت و همچنین جایگاه حاکمیتی که دارد نه در سطح سرمایهگذاری در استارت آپها ورود میکند و نه در سطح تأمین مالی آنها بلکه در یک سطح بالاتر و طراحی و مدیریت پلتفرم های تأمین مالی ورود میکند.
همانطور که در تاکتیک 3-1 توضیح داده شد امروز دانش مالی در حوزه کشف داروهای جدید و اکتشافات نفت و گاز نقش اثرگذار و تسهیلگر را ایفا میکند، در ارتباط با تک تک تاکتیکها این موضوع مورد اشاره و رابطه آن شفاف شود.
تاکتیک 3-4- بازطراحی ابزارهای مالی مدیریت ریسک (آتیها و اختیارات options & futures) و تأمینمالی در بازار سرمایه (اصلاح دستورالعملها) و افزایش تناسب آن با حوزه معدن و صنایع معدنی
بسیاری از ابزارهای طراحی شده در بازار سرمایه عملاً با کمترین مشارکت بخش خصوصی و مشتریان واقعی این ابزارها ایجاد شده است. ایمیدرو باید نقشی فعال در بازطراحی ابزارهای موجود و حتی پیشنهاد و طراحی ابزارهای جدید به بازار سرمایه کشور را ایفا کند (هم مستقیماً و هم به نمایندگی از بخش خصوصی فعال در این صنعت). بخصوص اینکه به این نکته توجه شود که بسیاری از ابزارهای مالی موجود در بازار سرمایه کشورهای پیشرفته هنوز به بازار سرمایه ایران راه نیافته و عملاً فضای بکر و وسیعی برای ارتقای بازار سرمایه (مشخصاً در حوزه تأمین مالی و مدیریت ریسک بخش معدن و صنایع معدنی) وجود دارد. همانطورکه در عنوان تاکتیک اشاره شده است، این ابزارها در دو دسته تقسیم بندی شدهاند
- ابزارهای مدیریت ریسک (شامل انواع قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله و...)
- ابزارهای تأمینمالی (نظیر انواع صکوک و سلف، صندوقهای سرمایهگذاری و...)
تاکتیک 3-5- بازآفرینی کسب و کار، مبتنی بر راهکارهای مهندسی مالی
در پاسخ به سوال همیشگی نهفته در دل این استراتژی، یعنی ساختار سبدسرمایهگذاری چگونه باشد (سؤالی که در هر برهه زمانی جواب متفاوتی دارد) دانش ارزشگذاری، نظریه اختیارات واقعی (real option) و نظریه مدرن سبدسرمایهگذاری جواب را به سازمان خواهد داد. نظریه اختیارات واقعی، طرحی را برای سرمایهگذاری پیشنهاد میکند که هم انعطاف آن (انعطاف در خروج کمهزینه از موضوع سرمایهگذاری در صورت تغییر شرایط و یا شکستهای اولیه، انعطاف در تغییر کاربری آن، انعطاف در ورود به بازارهای جدید/ انعطاف در توسعه) و هم فرصتهای مشروط و احتمالی ایجاد منابع درآمدی و کسب و کاری جدید و وابسته به موضوع مربوطه (فرضاً مشروط به ایجاد برخی پیشرفتهای فناورانه، یا تغییر در شرایط اقتصادی و...) در آن بالا باشد.
در مدیریت سازمانی نیز نظریه اختیارات واقعی کلیه تصمیمات مدیریتی را هم میتواند غربال کرده و هم اصلاح و بهینهسازی کند.[1]
اثرگذاری مقوله ارزشگذاری، بویژه دانش ارزشگذاری استارتآپها، آنجا که ایمیدرو میخواهد با صدها استارتآپ محتاج مشارکت و محتاج منابع مواجه گردد، مصداق ملموستری پیدا میکند. (دانش ادغام و تملک m&a نیز در حاشیه دانش ارزشگذاری مکانیزمهای معامله را پیشنهاد میدهد: مکانیزم earn out، مکانیزم تقسیم کیک، معاوضه سهام، قرض الحسنه و...)
همچنین دانش و توان تأمین مالی ساختار یافته و پیچیده (اوراق بهادار سازیها، تاسیس نهادهای مالی نوین نظیر صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه، PRIVATE EQUITY، صندوقهای سرمایهگذاری بینالمللی و offshore و...) عملا زیرساختی را برای ایمیدرو ایجاد میکند که بر بستر آن میتواند بسیاری از صاحبان ایده و شرکتهای نوپا را به سمت خود جذب نموده و سبد سرمایهگذاری خود را در وهله اول توسعه داده و در وهله بعد متنوع سازد، بدون نیاز به رشد درونزا و ارگانیک است.
تاکتیک 3-6- ایجاد، یکپارچه سازی و همراستاسازی کنسرسیومهای سرمایهگذاری
مجمع جهانی اقتصاد یکی از پیشرانهای توسعه و افزایش شانس تأمینمالی این پروژههای بزرگ را ایجاد سازوکارها و مکانیزمهایی میداند که حوزه تشکیل و طراحی کنسرسیومهایی باشد که توان اجرای پروژههای بزرگ را داشته باشند. ازیکطرف اجرای بسیاری از پروژههای معدنی و صنایع وابسته از حد توان یک شرکت خصوصی خارج بوده و از طرف دیگر قطعه قطعه کردن قسمتهای مختلف مسیر و یا فازهای مختلف اجرای پروژه و سپردن مستقل آنها به شرکتهای متعدد توصیه نمیگردد. راهحل رفع این مشکل و تناقض، تشکیل کنسرسیوم (متشکل از شرکتهای خصوصی مختلف) و سپردن یکپارچه کل طرح به این کنسرسیوم است.
تاکتیک 3-7-تأمینمالی سندیکایی
در تاکتیک شماره 3-6 به بحث کنسرسیومهای سرمایهگذاری اشاره شد، در بحث تأمینمالی نیز مشابه سرمایهگذاری، طراحی کنسرسیوم با هدف امکانپذیر نمودن تأمین مالی سندیکایی هم برای طرحهای ایمیدور و هم کمک به اجرای چنین نوع تأمین مالی در بخش خصوصی کاربرد دارد. در اینجا قرار نیست ایمیدور مستقیما برای هر طرح و هر شرکت خصوصی سندیکا و کنسرسیوم تأمینمالی شکل دهد، بلکه در یک لایه بالاتر ایجاد نهادکنسرسیومساز مدنظر است نهادی که هم خود ایمیدور و هم بخش خصوصی میتواند از آن بهرهگیری نموده و از این مسیر ایمیدرو به اهداف خود در مسیر کمک به توسعه بخش معدن و صنایع معدنی دست یابد.
استراتژی 4- توسعه مشارکت و تسهیل ارتباطات
تاکتیک 4-1- گردآوری، بروزرسانی، یکپارچهسازی و انتشار دانش، تجربیات و اطلاعات مورد نیاز بخش معدن و صنایع معدنی
توسعه پایگاه اطلاعات جامع معادن و صنایع معدنی ایران توسط ایمیدرو که به واسطه آن اطلاعات مربوط به فعالان، تولیدکنندگان، عرضهکنندگان و مصرفکنندگان محصولات، فرآوردهها و خدمات مورد نیاز این صنعت و همچنین، اطلاعات مربوط به بازارها اعم از داخلی و خارجی و مقاصد صادراتی به صورت یکپارچه و هدفمند گردآوری، بروزرسانی و همرسانی شود، از ضروریات توسعه زیرساختهای نرم این حوزه است.همچنین، توسعه پلتفرمی که از طریق آن دانش، تجربیات و اطلاعات تجاری، اقتصادی و فنی مورد نیاز بخش معادن و صنایع معدنی به اشتراک گذاشته شود، میتواند علاوه بر کمک به توسعه فعالیت بازیگران فعلی این بخش، زمینه مشارکت سایر سرمایهگذاران را در زنجیره ارزش ایمیدرو تسهیل نماید.
با توجه به اینکه بانک اطلاعاتی، ابزار کمکرسان در همه امور بوده و حوزههای دیتامحور گواه این موضوع است. از این رو شناسنامههای معادن و لینک کردن آن با اطلاعات بخش معدنی ایمیدرو، یک راهکار مناسب برای تشخیص و ترمیم حوزههای زیر ساخت در تمامی امور است.
یکی از اقدامات بهمنظور توانمندسازی و تقویت زنجیره تأمین بخش معادن و صنایع معدنی، تأمین اطلاعات مورد نیاز جهت سیاستگذاری با هدف افزایش رقابتپذیری این بخش است. لذا، اقدام به تدوین و انتشار طرحهای جامع زنجیره معدن و صنایع معدنی کشور یکی از راههای تاثیرگذار و بسیار مهم است. بازیابی جایگاه ستاد سیاستگذاری زنجیره تأمین بخش معادن و صنایع معدنی میتواند راهگشا باشد، که متشکل از ذینفعان و نمایندگان بخشهای دولتی و خصوصی (وزارت صمت، ایمیدرو، سازمان زمینشناسی، سازمان توسعه تجارت، انجمن تولیدکنندگان آهن و فولاد، انجمن سنگ آهن ایران، سندیکای تولیدکنندگان لوله پروفیل فولادی، خانه معدن، کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران، نظام مهندسی، شرکتهای بخش خصوصی). در واقع یک موضوع مهم در توانمندسازی زنجیره تأمین ایمیدرو، مشخص نمودن متولیان زنجیرههای تأمین را از دیگر موارد مهم در تقویت این زنجیرهها است.
تاکتیک 4-2- ایجاد مکانیزمی جهت تسهیل ارتباط و مشارکت اجزای مختلف اکوسیستم معدن و صنایع معدنی (اکوسیستم : کلیه اجزای موثر در بقا و رشد بخش معدن و صنایع معدنی نظیر بخش خصوصی، وزارت نیرو، سازمان محیط زیست، وزارت راه، سازمان انرژی اتمی و .... )
یکی از موانع ورود سرمایه بخش خصوصی به کسب و کارهای مرتبط با بخش معادن و صنایع معدنی ریسکهایی است که در فرآیندهای اصلی آن وجود دارد. شناسایی و تعدیل این ریسکها توسط ایمیدرو که میتواند با استفاده از پتانسیلها و امکانات موجود این سازمان یا با خلق ابزارهای نوین و با همکاری نهادهای ذیربط صورت گیرد، میتواند بستر لازم را برای افزایش مشارکت بخش خصوصی در زنجیره ارزش معادن و صنایع معدنی فراهم کند. تسهیل گری جهت مشارکت بخش خصوصی و انجمنهای تخصصی در تصمیم گیری ها و سیاست گذاریها از جمله اقداماتی که در این تاکتیک دیده شده است.
بخش خصوصی معدن بیشک یکی از مزیتهای کشورمان برای سرمایهگذاری محسوب میشود. اما این بخش همواره با چالشهای متعددی روبهرو بوده و عملاً نتوانسته از منابع غنی معدنی که در اختیار دارد، بهره چندانی ببرد. در واقع در شرایطی که بخش معدن میتواند سهم قابل توجهی را از رشد اقتصادی کشور به خود اختصاص دهد، این بخش نتوانسته به جایگاه واقعی خود در این زمینه دست پیدا کند.
صادرات فلهای و بدون فرآوری مواد معدنی، انجام فعالیتهای اکتشافی در مقیاس محدود، پایین بودن سطح تکنولوژی داخلی برای انجام فعالیتهای معدن کاری، ارتباط کم با شرکتهای معتبر معدنکاری بینالمللی و عوامل بسیار دیگر در پنهان ماندن تواناییهای بخش معدن کشور موثر بودهاند.
واضح است کشورمان برای شکوفا شدن بخش معدن نیاز جدی به سرمایهگذاری و تجربیات شرکتهای معتبر و مطرح در این بخش داشته که در این زمینه برچیده شدن موانع سرمایهگذاری و حضور شرکتهای خارجی در ایران ضروری به نظر میرسد. شاید در این زمینه حتی نیاز باشد روی قوانین مربوط به حضور شرکتهای خارجی و سرمایهگذاری آنها در معادن ایران بازنگری شود و تسهیلاتی را در این زمینه بوجود آورد.
تاکتیک 4-3- گسترش زمینه های همکاری و مشارکت در تصمیم گیری و سرمایه گذاری چندجانبه با سایر دستگاهها و سازمانهای دولتی و خصوصی به منظور استفاده بهینه از منابع کشور، تدوین سیاستهای اثربخش، رفع موانع قانونی و ارائه خدمات بهتر در راستای ماموریت سازمان
به منظور استفاده بهینه از منابع، اثربخشی بیشتر سیاستها و برنامه های کلان، برقراری ارتباط و گسترش زمینه های همکاری و مشارکت با دیگر دستگاهها و سازمانها یک ضرورت محسوب می شود. مشارکت و همکاری با وزارت نیرو، وزارت راه ، سازمان محیط زیست و ... در احداث زیرساختهای مورد نیاز و توسعه بخش معدن و صنایع معدنی، مشارکت و همکاری با بخش خصوصی به منظور سرمایه گذاری و تامین منابع مالی مورد طرحهای توسعه و مشارکت و همکاری با فعالان بخش معدن و صنایع معدنی جهت تدوین سیاستها و رفع مشکلات بخش، امروزه یک ضرورت محسوب می شود.
بسیاری از ابتکارات و راهکارهایی که ذیل مفهوم مشارکت عمومی-خصوصی توسعه یافتهاند و ساختارهای حقوقی و مالی مشخص و بالغی دارند، عملاً در فضایی که طرف نیازمند کالا و خدمات بخش خصوصی است (بخش عمومی و دولتی نیست) نیز قابل کاربرد و تسری دادن است. دگردیسی مشارکت عمومی-خصوصی به مشارکت خصوصی-خصوصی با همان ابزارها و راهکارهای اولیه.
ایمیدرو در ارتباط با شرکتهای تابعه، کارکنان، شرکا، رقبا و بطورکلی در رابطه با تمامی ذینفعان خود باید نسبت به طراحی سیاستهای متناسب با هرکدام اقدام نماید. مجاب کردن همه ذینفعان به اینکه در زمین بازی ایمیدرو حرکت کنند، نیازمند ایجاد اصول و خطمشی متناسب با این زمین بازی است.حتی اگر قرار است ایمیدرو گاهی در زمین سایر ذینفعان بازی کند، دانستن اصول درست بازی گامی ضروری برای آن است.
تاکتیک 4-4- حمایت از شبکه سازی و هم افزایی واحدهای تحقیق و توسعه بخش معدن و صنایع معدنی با یکدیگر و با واحدهای پیشرو در توسعه فناوری داخل و خارج کشور در راستای تامین و توسعه فناوریهای مورد نیاز بخش معدن و صنایع معدنی
راز موفقیت در یک اکوسیستم پویا و فعال، شبکهسازی و ایجاد ارتباط با دیگران است. برای مثال انسانها از ابتدای تاریخ توانستهاند با ایجاد ارتباط با یکدیگر، در برابر انواع خطرات و تهدیدات خارجی مقاومت کرده و به سرعت رشد و پیشرفت کنند. همین مسئله در اکوسیستم کسب وکاری معدن نیز کاملاً صادق است. یک کسب وکار برای موفقیت در چنین اکوسیستمی نیازمند مشتریان و دیگر کسب وکارها است. همین مسئله باعث شده تا موضوع مهمی با عنوان شبکهسازی در کسب و کار به وجود آید. به بیان ساده، شبکهسازی در کسب و کار به فرآیند برقراری یک ارتباط سودمند و متقابل با سایر کسب وکارها و یا مشتریان بالفعل و بالقوه اطلاق میشود. با ایجاد یک شبکه سالم و کارآمد در اکوسیستم تجاری قدرت بیشتری برای حرکت و پیشرفت خواهید داشت.
استراتژی شماره 5 : اتصال ایمیدرو به زنجیره جهانی اکتشاف، استخراج و فرآوری معادن و صنایع معدنی
تاکتیک 1-5 گسترش فناوری و توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی
ایمیدرو با توجه به شرایط ویژهای که اقتصاد کشور در حال حاضر با آن مواجه است با صادرات خدمات فنی و مهندسی که یکی از عوامل مؤثر در رشد اقتصادی و رمز بقای آن است، میتواند نقش مهمی در تأمین منابع مالی در راستای چشمانداز خود ایفا نماید. صادرات خدمات فنی و مهندسی به معنای صدور علم، تجربه و دانش است و چنانچه ایمیدرو بتواند سهم خود را در خدمات فنی و مهندسی افزایش دهد. در واقع توانسته علم، تجربه، مهارت و دانش را به یک کالای قابل مبادله تبدیل نماید و به کشورهای تعیین شده در چشمانداز، این صادرات را انجام دهد. بین عوامل مزیت رقابتی مدل پورتر و شرایط عوامل تولید بر صادرات خدمات فنی و مهندسی مطالعه موردی رابطه مستقیم وجود دارد که در این میان استراتژی، ساختار و رقابتپذیری بالاترین رتبه را در اولویتبندی عوامل مؤثر داراست.
تاکتیک 2-5 شبکهسازی و ایجاد پلهای ارتباطی با شرکتهای بینالمللی برتر بخش معادن و صنایع معدنی
شبکهسازی ایمیدرو با شرکتهای بینالمللی میتواند به عنوان ابزاری برای رشد و توسعه ایمیدرو در تمامی حوزهها باشد. با توجه به امکان اتصال با نقاط مختلف دنیا از طرق مختلف شبکهسازی، کسب وکار شرکتهای بزرگ معدنی در سالهای اخیر پیشرفت قابل توجهی داشته و شرکتها از اینگونه شبکهها به عنوان ابزاری برای رشد خود استفاده مینمایند. توانایی برقراری ارتباط موفق از طریق شبکه، دارایی بزرگی در ایمیدرو محسوب میشود. حضور در اینگونه شبکهها باعث میشود سازمان بتوانند فرصتهایی باورنکردنی بیابد.
تاکتیک 5-3 پیشدستی و ایفای نقش فعال در جذب و کسب معادن و صنایع معدنی دارای اولویت در کشورهای آسیای مرکزی و غرب آسیا
یکی از دلایلی که توجه به بازارهای خارجی را برای ایمیدرو با اهمیت میسازد رسیدن به توسعه اقتصادی و جلوگیری از کاهش احتمالی میزان سهم بازار در آینده و کاستن از چالشهای رقابت با رقبای خارجی و استفاده از ذخائر معادن کشورهای مندرج در چشمانداز است. از مهمترین گزینهها قبل از ورود به یک بازار خارجی میتوان تحلیل رقبا که بخشی از تحقیقات بازار است را نام برد. اینکه تا بحال کسی سعی بر انجام کار مورد نظر در کشور مورد نظر را داشته یا خیر؟ مطالعه و بررسی چالشهای آنها و میزان پیشرفت آنها در بازار را داشته؟ بالاتر از همه باید این نکته را در نظر داشت که چه چیزی باعث میشود تا ایمیدرو منحصر بفرد باشد و کشورهای همسایه ایمیدرو را انتخاب کنند؟ شناخت کامل از بازار، آداب و رسوم، نیازهای کشورهای هدف و داشتن تسلط کامل بر قانون کشورهای مختلف از جمله مواردی است که باید قبل از ورود به بازارهای بینالمللی (خارجی) در نظر گرفت این نکات از جمله مواردی هستند که موجب حضور موفق در معادن و صنایع معدنی آنها است.
تاکتیک 4-5 شراکت بلندمدت در معادن و صنایع معدنی
شراکت بلندمدت را قراردادها و توافقات هدفمندی تشکیل میدهند که در تناسب با استراتژیهای بلندمدت شرکتهای طرف قرارداد است. شراکت بلندمدت از طریق تسهیم منابع، ارتقا موقعیت رقابتی و عملکردی طرفین ایجاد می شود. شراکتهای بلندمدت نمودی از استراتژیهای شراکتی سازمانها است. در واقع شراکت بلندمدت به مفهوم داشتن یک هدف مشترک است که جهت نیل به آن ایمیدرو با سازمانهای دیگر وارد یک تفاهم طولانی میگردد.
تاکتیک 5-5 جلب همکاری کشورها و شرکت های پیشرو و گسترش مراکز فناوری و نوآوری بخش معدن و صنایع معدنی
مرکز فناوری و نوآوری بخش معدن و صنایع معدنی، مجموعه یکپارچه و چندرشتهای از خدمات مشاورهای رشدگرا در بخش معدن و صنایع معدنی ارائه میدهد. این خدمات برای کسب و کارها، استارتاپها، سازمانها، شرکتها و افراد تعریف میگردد. ماهیت متنوع و پیچیده پروژههای آن باعث میشود تا مجموعهای از متخصصان کسب و کار، سرمایه گذاران، مهندسین، کارآفرینان، مدیران، اقتصاددانان و رهبران کسب و کار را داشته باشد تا بستری برای تبدیل ایدههایتان به کسب و کاری موفق فراهم گردد و محصولات و خدمات رشد و توسعه یابد.